Yapay Zeka Geliştikçe, ‘Katil Robotları’ Düzenleme Baskısı Artıyor
Birleşmiş Milletler, 1 Haziran 2025 – Yapay zeka (YZ) teknolojisindeki hızlı ilerleme, otonom silah sistemlerinin (AWS), diğer adıyla “katil robotların” düzenlenmesi konusunda uluslararası topluma yönelik baskıyı önemli ölçüde artırıyor. Bu gelişmeler, uluslararası hukuk ve etik ilkeler çerçevesinde kontrolsüz bir şekilde yayılmaları durumunda yaratabilecekleri potansiyel tehlikeler hakkında ciddi endişelere yol açıyor.
“Katil Robotlar” Nedir ve Neden Endişe Verici?
“Katil robotlar”, insan müdahalesi olmadan hedefleri belirleyip öldürebilen otonom silah sistemleridir. Bu sistemler, önceden programlanmış kriterlere göre hedefleri seçip yok edebilirler. Endişelerin temelinde şunlar yer almaktadır:
- İnsan Kontrolünün Eksikliği: Bu tür silahların insani değerleri ve yargıları tamamen ortadan kaldırması, savaş alanında kabul edilemez sonuçlara yol açabilir. Yanlış hedef tespiti, sivillere yönelik saldırılar ve orantısız güç kullanımı gibi durumlar yaşanabilir.
- Hesap Verilebilirlik Sorunları: Bir “katil robot” bir savaş suçu işlediğinde, kimin sorumlu tutulacağı belirsizdir. Programlayıcısı mı, komutanı mı, yoksa robotun kendisi mi? Bu durum, uluslararası hukukun temel ilkelerini zayıflatabilir.
- Silahlanma Yarışı: Bu teknolojinin hızla yayılması, yeni bir silahlanma yarışına yol açabilir. Ülkeler, birbirlerinden üstün otonom silahlar geliştirmek için rekabet ederken, uluslararası güvenlik ve istikrar tehlikeye girebilir.
- Önyargı ve Ayrımcılık: YZ algoritmaları, eğitim verilerindeki önyargıları devralabilir. Bu durum, otonom silahların belirli gruplara karşı ayrımcılık yapmasına neden olabilir.
- Kötü Niyetli Kullanım: Bu teknolojinin teröristler veya suç örgütleri tarafından ele geçirilmesi durumunda, ciddi güvenlik tehditleri oluşabilir.
Uluslararası Toplumun Tepkisi
Birleşmiş Milletler ve birçok ülke, bu endişeleri dile getirerek, otonom silah sistemlerinin düzenlenmesi için acil eylem çağrısında bulunuyor. Konvansiyonel Silahlar Hakkında Sözleşme (CCW) bünyesinde, otonom silah sistemleri konusunu ele alan bir Uzmanlar Grubu kurulmuş durumda. Ancak, bu gruptaki görüşmeler henüz bağlayıcı bir uluslararası anlaşmaya dönüşmüş değil.
Düzenleme Seçenekleri Neler?
“Katil robotlar”ın düzenlenmesi için farklı yaklaşımlar önerilmektedir:
- Tam Yasak: Bazı ülkeler ve sivil toplum kuruluşları, tamamen otonom silah sistemlerinin geliştirilmesi, üretilmesi ve kullanılmasının yasaklanmasını savunuyor.
- Sıkı Kontrol ve Denetim: Diğer bir yaklaşım, otonom silah sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımının sıkı kurallar ve denetim mekanizmalarıyla kontrol altına alınmasıdır. Bu yaklaşım, insan kontrolünün her zaman öncelikli olması gerektiğini vurgular.
- Etik İlkeler ve Standartlar: Bazı uzmanlar, otonom silah sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımını yönlendirecek etik ilkeler ve standartlar oluşturulmasını öneriyor. Bu yaklaşım, teknolojinin potansiyel faydalarından yararlanırken riskleri en aza indirmeyi amaçlıyor.
Gelecek Beklentileri
Yapay zeka teknolojisi hızla gelişmeye devam ederken, “katil robotlar” konusundaki tartışmalar da yoğunlaşacak. Uluslararası toplumun, bu karmaşık ve önemli konuda ortak bir zemin bulması ve bağlayıcı bir uluslararası anlaşmaya varması, insanlığın geleceği açısından kritik önem taşıyor. Aksi takdirde, kontrolsüz bir silahlanma yarışı ve savaş alanında insan hayatının değersizleşmesi gibi senaryolarla karşı karşıya kalma riski artacaktır.
As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’
Yapay zeka haberleri sundu.
Google Gemini’den yanıt almak için aşağıdaki soru kullanıldı:
2025-06-01 12:00 itibarıyla ‘As AI evolves, pressure mounts to regulate ‘killer robots’’, Peace and Security tarafından yayımlandı. Lütfen ilgili bilgileri içeren ayrıntılı bir makale yazın. Lütfen Türkçe cevap verin.
745